บทความบรรจุภัณฑ์อาหารและเครื่องดื่ม
ศิลปะอาหารญี่ปุ่นบนบรรจุภัณฑ์กระดาษ
มี.ค.
ปฎิเสธไม่ได้เลยว่าอาหารที่คนในสังคมไทยเรานิยมรับประทาน นอกเหนือจากอาหารไทยตามสั่ง แนวเบเกอรี่ที่ได้รับความนิยมไม่เสื่อมคลายสำหรับสายหวาน แต่อีกอาหารที่ผู้เขียนจะกล่าวถึงวันนี้ก็คือ อาหารญี่ปุ่น เป็นอาหารประเภทที่เมื่อในอดีตเราอาจจะมองว่าเป็นเรื่องไกลตัว ราคาสูงจับต้องยาก แต่ในปัจจุบันนี้ถือว่าเป็นอาหารอันดับต้นๆเลยที่ได้รับความนิยมไปทั่วโลกเนื่องจากรสชาติที่เป็นเอกลักษณ์ความสดใหม่ ที่สำคัญสื่อถือวัฒนธรรมของชาติได้อย่างชัดเจน การนำเสนอที่ดูเป็นงานศิลป์และจะเห็นว่าในทุกวันนี้นอกจากร้านอาหารที่ขึ้นห้างหรูแล้ว ร้านอาหารรถเข็นข้างทางก็ได้นำอาหารญี่ปุ่นมาดัดแปลงให้สวยงามพร้อมด้วยการใช้บรรจุภัณฑ์กระดาษที่ตอบโจทย์ได้ดีไม่แพ้ภาชนะแบบอื่นเลย แล้วศิลปะแบบอาหารญี่ปุ่นคืออะไร ใช้ร่วมกับบรรจุภัณฑ์กระดาษได้หรือไม่นั้นไปทำความรู้จักกันครับ
พูดถึงเรื่องอะไรบ้าง ?
ศิลปะอาหารญี่ปุ่นวัฒนธรรมอันมีเอกลักษณ์เฉพาะ
หากคุณเคยกินอาหารญี่ปุ่นมาก่อน คุณจะรู้ว่าการนำเสนอด้วยภาพเป็นส่วนประกอบที่สำคัญอย่างยิ่ง เพราะถือได้ว่าเป็นส่วนหนึ่งของประสบการณ์การรับประทานอาหารพอๆ กับรสชาติที่แท้จริงของอาหาร เมื่อเราเห็นเชฟชาวญี่ปุ่นเตรียมอาหาร ทุกแง่มุมตั้งแต่การจัดวางจาน ไปจนถึงเครื่องปรุงที่ด้านบน ล้วนได้รับการคัดเลือกอย่างพิถีพิถัน เพิ่มความน่ารับประทานให้กับเราอย่างดีอีกทั้งการมีสตอรี่ของวัตถุดิบนั้นๆด้วย
การนำเสนออาหารญี่ปุ่นเป็นไปตามหลักการและแนวคิดที่สำคัญหลายปัจจัย มันคือทั้งหมดที่เกี่ยวกับความเรียบง่าย ความงาม และความมีเอกลักษณ์ คุณจะไม่เห็นอาหารญี่ปุ่นที่ใส่มาในจานอาหารมากเกินไปจนดูไม่เป็นสัดส่วน แต่คุณจะพบกับสีสัน ลวดลาย และเนื้อสัมผัสต่างๆ ที่น่าสนใจอยู่เสมอ
การนำเสนออาหารให้ดูโดดเด่นของอาหารญี่ปุ่น
เราจะเห็นว่าการนำเสนอตัวอาหารให้ดูน่ารับประทานตามร้านญี่ปุ่นสุดหรู จวบไปจนถึงร้านอาหารข้างทางที่ใช้ภาชนะเรียบง่ายอย่างบรรจุภัณฑ์กระดาษรักษ์โลก ไม่ว่าจะเป็นภาชนะแบบใดก็จะเห็นได้ว่าการนำเสนอของอาหารญี่ปุ่นนั้นยังคงทำได้ดีดูมีเสน่ห์อยู่เสมอ ไม่ว่าคุณจะทานในร้านหรู ร้านข้างทาง ก็จะให้ความรู้สึกเดียวกันว่าเอกลักษณ์ของอาหารประเทศเขามีความชัดเจนแล้วเคล็ดลับคืออะไรกันมีดังนี้ครับ
- ความสมดุล
แม้ว่าอาหารในแบบตะวันตกจะมีการนำเสนอบนจานกลมและในส่วนของอาหารก็คำนึงถึงความสมมาตร แต่อาหารญี่ปุ่นจะเสิร์ฟบนจานและชามที่มีรูปร่างและขนาดต่างกันไปรวมไปถึงการเลือกใช้ภาชนะที่ดูเป็นธรรมชาติ
ศิลปะของอาหารญี่ปุ่นนั้นจะใช้ประโยชน์จากความสูงและความต่างในเรื่องขนาดของอาหาร โดยส่วนประกอบจะเอียงเล็กน้อยเพื่อสร้างมิติบนจาน ทั้งในเรื่องสี พื้นผิว การจัดเรียง และขนาดมีความหลากหลายมากเท่าไหร่ก็ยิ่งดีเท่านั้น ปริมาณอาหารที่ไม่สมดุลสามารถสะท้อนให้เห็นได้ คุณมักจะเห็นการเสิร์ฟแบบญี่ปุ่นในหลักการของสาม ห้า และเจ็ด ห้าเป็นสิ่งที่พบได้บ่อยที่สุด เนื่องจากมันแสดงถึงรสชาติทั้งห้า: รสหวาน เผ็ด เค็ม เปรี้ยวและขม
- สีสันที่ดูน่ารับประทานราวศิลปะ
มีห้าสีหลักที่ใช้ในการปรุงอาหารญี่ปุ่น ได้แก่ สีแดง สีเขียว สีดำ สีขาว และสีเหลือง และคุณจะพบสีทั้งห้าสีในแต่ละการจัดวาง การผสมสีนี้มีความสำคัญต่อการทำอาหารญี่ปุ่น เนื่องจากไม่เพียงแต่จะน่ารับประทาน แต่ยังช่วยให้อาหารมีความสมดุลและมีสุขภาพดีด้วยวิตามินและแร่ธาตุต่างๆ ที่มีอยู่ในส่วนผสม
- เน้นพื้นที่ว่างอย่างมีระดับในการจัดจาน
คุณจะไม่ค่อยเห็นจานญี่ปุ่นเต็มถึงขอบ ในวัฒนธรรมตะวันตกบางครั้งมีความคิดที่ว่า ‘ยิ่งมีอาหารมากเท่าไหร่ก็ยิ่งดี’ ขึ้นเท่านั้น จานญี่ปุ่นโดยทั่วไปจะว่างเปล่าอย่างน้อย 30% หรือที่เรียกว่า ‘ma’ สไตล์มินิมอลของ ma ยังปรากฏอยู่ในการออกแบบภายในและงานศิลปะของญี่ปุ่น ด้วยแนวคิดที่ว่าพื้นที่เชิงลบจะดึงความสนใจของผู้ชมไปที่สิ่งที่พวกเขาควรจะมอง
- เน้นอาหารตามฤดูกาล
ในญี่ปุ่น ฤดูกาลทั้งสี่มีการกำหนดไว้อย่างชัดเจนและสะท้อนให้เห็นทั้งอาหารที่รับประทานและการนำเสนออาหาร ในฤดูใบไม้ร่วง ใบไม้สีแดงและสีทองสามารถใช้ตกแต่งจานได้ ในขณะที่ในฤดูใบไม้ผลิ ซาซิมิสามารถเสิร์ฟบนจานในลักษณะที่สร้างภูมิทัศน์เล็กๆ น้อยๆ เพื่อสะท้อนการเบ่งบานของชีวิตใหม่ โดยทั่วไปจะใช้สีขาวในฤดูหนาวเพื่อสะท้อนหิมะที่ตกลงมา สีชมพูในฤดูใบไม้ผลิสำหรับดอกซากุระ และสีแดงและสีเขียวในฤดูร้อน สีเหล่านี้ไม่ได้เห็นเฉพาะในอาหารเท่านั้น แต่ยังเห็นบนตะเกียบ จาน และชามที่เสิร์ฟอาหารด้วย
- อุปกรณ์ที่ใช้ในการเสิร์ฟ
เรือญี่ปุ่นมีหลากหลายสี ขนาด และรูปทรง ไม่ใช่เรื่องแปลกที่พวกเขาจะตกแต่งด้วยลวดลายที่สะดุดตาและทำจากวัสดุต่างๆ เช่น แล็กเกอร์ แก้ว และเครื่องปั้นดินเผา ภาชนะที่ใช้จะถูกเลือกโดยพิจารณาจากจานที่จะนำเสนอ และบางครั้งอาจเป็นแรงบันดาลใจให้กับอาหารจานนั้นด้วย
บรรจุภัณฑ์กระดาษแบบใดเหมาะสมกับอาหารที่มีเอกลักษณ์แบบนี้
มีบรรจุภัณฑ์มากมายที่เหมาะสมกับอาหารในแต่ละประเภทที่มีอย่างมากมายให้ผู้บริโภคเลือก แต่จากที่ผู้เขียนกล่าวถึงศิลปะของการประกอบอาหารญี่ปุ่นซึ่งรวมไปถึงทุกองค์ประกอบที่มีความประณีตตั้งแต่ขั้นตอนการเตรียมวัตถุดิบ การปรุงที่มีเสน่ห์ ไปจนถึงการจัดจานหรือจัดใส่ภาชนะ ซึ่งบรรจุภัณฑ์ที่เหมาะสมกับอาหารญี่ปุ่นนั้นมีเยอะเนื่องด้วยอาหารญี่ปุ่นเป็นวัตถุดิบที่สดใหม่มาจากธรรมชาติมีการจัดจานที่ดูเป็นงานศิลป์ถ้าได้ควบคู่ไปกับภาชนะที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมควบคู่ไปด้วยจะยิ่งทำให้สินค้าหรือตัวอาหารนั้นดูดีขึ้นไปอีกระดับได้ไม่ยากแล้วมีบรรจุภัณฑ์แบบใดที่เหมาะนำมาปรับใช้กับอาหารชาตินี้ได้บ้างผู้เขียนจะยกตัวอย่างให้ผู้ที่สนใจได้ทราบคร่าวๆดังนี้
ทำมาจากกระดาษ food grade ปริมาณ 480 cc. ใช้สำหรับเครื่องดื่มเย็น น้ำ ชา กาแฟแทนแก้วพลาสติกได้ กระดาษนำเข้าจากต่างประเทศ คุณภาพดี ทนทานและป้องกันรั่วซึมได้ ปลอดภัยจากสารเคมีอันตราย เป็นแก้วลายญี่ปุ่นแสดงถึงศิลปะจากแดนอาทิตย์อุทัยได้อย่างดี
ผลิตมาจากกระดาษแบบ food grade สำหรับบรรจุขนมหวาน โมจิ ของทอดอย่างไก่คาราอาเกะ ซุปมิโสะร้อนๆ ของว่าง กระดาษนำเข้าจากต่างประเทศ คุณภาพดี ทนทานและป้องกันรั่วซึมได้ กระดาษสามารถย่อยสลายตามธรรมชาติ ปลอดภัยต่อผู้บริโภค ใส่ของร้อนและกันความมันได้เหมาะกับทั้งอาหารเอเชียและยุโรปเลยครับ
ผลิตมาจากกล่องกระดาษ สามารถย่อยสลายได้ตามธรรมชาติ 100% และฝา PET นำกลับไปรีไซเคิลใหม่ได้ ในอุตสาหกรรมพลาสติก ใส่อาหาร ใช้แยกข้าวและกับข้าว ของหวานได้ กระดาษเคลือบ สารสัมผัสอาหาร(Grease Resistant Barrier) ทำให้ถาดไม่ซึมน้ำมัน และปลอดภัยจากสารก่อเกิดโรคมะเร็ง ถาดกระดาษสามารถบรรจุอาหารเปียกได้ นำเสนออาหารได้อย่างดีจากการจัดอาหารที่สวยงามเช่น ข้าวหน้าหมูทอด ข้าวหน้าเนื้อ ข้าวไก่ย่างโทริยากิ ทำให้เห็นภาพสินค้าภายในดูให้น่ารับประทานมากขึ้น
ผลิตมาจากกระดาษลอน E เป็นกระดาษบาง ความหนาไม่เกิน 1.5-2.0 มม น้ำหนักเบา และ น้ำหนักกระดาษกล่องได้ตามมาตรฐาน มอก กระดาษสามารถย่อยสลายตามธรรมชาติ 100% วัตถุดิบกระดาษที่ใช้ ไม่มีกลิ่นเหม็น ไม่เปื่อยยุ่ยง่าย หน้ากระดาษเนียน ไม่มีจุดสกปรก กล่องแข็งแรง ปิดสนิท ขึ้นรูปง่าย แปะกาวแน่น ไม่มีรูให้แมลงเข้าไปในกล่องได้ นอกจากจะใส่พิซซ่าแล้ว ยังแปรงมาใส่เกี๊ยวซ่า หรือซูชิหน้าต่างๆได้จัดวางเรียงเล่นสี เล่นวัตถุดิบ เพียงเท่านี้อาหารก็ดูน่าทานขึ้นมาเป็นกองเลยครับ
สรุปเรื่องอาหารญี่ปุ่นกับการเลือกบรรจุภัณฑ์
อาหารในทุกชาตินั้นล้วนแต่มีเอกลักษณ์ จารีต ที่เฉพาะตัวในแต่ละแบบถือเป็นเสน่ห์และเป็นการแสดงให้เห็นถึงวัฒนธรรมของผู้บริโภครวมถึงรสนิยมของคนในประเทศ อีกทั้งยังถือว่าอาหารเป็นทูตระหว่างประเทศได้อีกนัยเพราะเผยแพร่ความเป็นเอกลักษณ์ที่ชัดเจนที่สุดอีกด้านหนึ่ง ยกตัวอย่างเช่น อาหารไทยทำไมถึงดังไปทั่วโลก อาหารญี่ปุ่นก็ไม่แพ้กันทำไมถึงเข้าถึงคนได้ในทุกเชื้อชาติ รสชาติอร่อย สดใหม่ ชัดเจน ที่เด่นชัดคือศิลปะบนจานอาหาร แล้วถ้าการนำเสนออาหารที่มีความสวยงามราวกับภาพวาดรวมเข้ากับการใช้บรรจุภัณฑ์ที่เป็นธรรมชาติ เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมย่อยสลายได้ง่ายถือว่าเป็นความกลมกลืนที่งตัวและเข้ากับประเทศญี่ปุ่นที่มีธรรมชาติที่สวยงาม อากาศที่ปลอดโปร่ง แต่ไม่ว่าอาหารชาติใดก็ตามผู้ประกอบการควรคำนึงถึงเรื่องความปลอดภัยของผู้บริโภคเป็นสำคัญ ทั้งจากตัวอาหารเองก็ดี หรือร้านที่สะอาด รวมไปถึงบรรจุภัณฑ์ที่ถูดสุขลักษณะที่สำคัญยังเป็นวัสดุที่ย่อยสลายยากอีกด้วยดังนั้นลองเปิดใจหันมาใช้บรรจุภัณฑ์กระดาษดู อาหารรูปแบบใดก็ปลอดภัยพร้อมกับใส่ใจโลกได้ครับ
บรรจุภัณฑ์อาหารและเครื่องดื่ม Food & Beverage Packaging